Οι ασθένειες των εργατών : De morbis artificum diatriba / Bernardino Ramazzini ; μετάφραση, επιμέλεια, σχόλια Γεώργιος Χρ. Ντούνιας

Στο έργο αυτό εξετάζονται πάνω από 50 επαγγέλματα. Περιγράφεται η παραγωγική διαδικασία, οι ασθένειες των εργατών και προτείνονται θεραπευτικά και προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπισή τους. Τα θεραπευτικά μέτρα που προτείνει εκφράζουν βέβαια το επίπεδο της ιατρικής γνώσης της εποχής του, αλλά πολλά από τα προληπτικά μέτρα που προτείνει, παρ' όλες τις συγκλονιστικές αλλαγές που έγιναν στην διαδικασία παραγωγής αυτούς τους αιώνες, είναι και σήμερα χρήσιμα. Το έργο μεταφράστηκε σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Οι μεταφράσεις άρχισαν από τα μέσα του 18ου αιώνα. Η έκδοση αυτή έρχεται να καλύψει αυτό το κενό στην ελληνική βιβλιογραφία. Η εξαιρετική απόδοση του έργου στα ελληνικά έγινε από το συνάδελφο Γιώργο Ντουνιά. Ιδιαίτερο έπαινο αξίζει η προσπάθειά του να βρει και να παρουσιάσει τις ελληνικές πηγές του Bernardino Ramazzini, τους Ιπποκράτη, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Πλούταρχο. Έτσι μπορούμε να δούμε ανάγλυφα την επιρροή τους στην αναγέννηση της γνώσης μετά το Μεσαίωνα. Πριν από το B. Ramazzini υπήρξαν πολλοί ιατροί που ασχολήθηκαν με τις επαγγελματικές ασθένειες, χωρίς βέβαια να προσεγγίσουν το επίπεδο του Ramazzini, όπως ο Agricola (1490-1555) - ένας από τους πιο σημαντικούς - με το έργο του «De re Metallica», γιατί, αν και το κύριο ενδιαφέρον του ήταν στραμμένο στη Μεταλλουργία, ασχολήθηκε και με την πρόληψη των ασθενειών και των ατυχημάτων των εργατών σε ορυχεία. Ο Santorius Santorius (1561-1636) με το έργο του «Ars de statica Medicina» θεμελίωσε τη χρησιμοποίηση της μέτρησης στην κατανόηση του μεταβολισμού του ανθρώπου κατά τη διάρκεια της εργασίας και την επιρροή του κλίματος σε αυτόν. Ο Samuel Stockhusen (1607-1686) με το έργο του «Libellus de lythargyris fumo morbifico» παρουσίασε τις ασθένειες των μεταλλωρύχων που προκαλούνται από μόλυβδο, κοβάλτιο και υδράργυρο. Το έργο του Ramazzini επηρέασε όχι μόνο τους Ιατρούς της εποχής αλλά και τους μεταγενέστερους, ώστε να ασχοληθούν με τις επιπτώσεις της επαγγελματικής ενασχόλησης στην υγεία των εργαζομένων. Ο θεμελιωτής της παθολογίας Giovanni Battista Morgagni (1682-1771) κατέγραψε το επάγγελμα των νεκρών στα παθολογοανατομικά πρωτόκολλα. Το 1761 δημοσίευσε το σημαντικό έργο «De Sedibus et causus morborum» με 700 ενδιαφέρουσες περιπτώσεις. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτή η έκδοση θα βοηθήσει τους νέους γιατρούς να αναβιώσουν ορισμένες χρήσιμες παραδόσεις και στο αναμνηστικό των ασθενών να περιλαμβάνουν την επαγγελματική έκθεση. Και σήμερα ακόμη πολλές ασθένειες και ιδιαίτερα νεοπλαστικές έχουν την αιτία τους στην επαγγελματική έκθεση. Ο εντοπισμός της αιτίας μπορεί να σώσει τους άλλους εργαζόμενους που έχουν την ίδια έκθεση. (Πηγή: ΕΛΙΝΥΑΕ)